Бугун энг ёмон куним. Хотираларим қайта жонланган кун. Қалбим оғрияпти, дод солиб йиғлагим келяпти. Йиғлаб-йиғлаб анҳор бўйига келиб қолибман.

Қадрдон анҳор. Аввал ҳам дунёларга сиғмай кетсам шу анҳор бўйига келардим. Йиғлаб дардимни сувга айтардим.

Бир ойлик келинман. Бир соат аввал ҳам бахт осмонида учиб юрган эдим. Болалигимни эслагим келмайди. Мен ва акамга ширин болалик насиб қилмаган.

Онам камбағал оиланинг фарзанди бўлган. Келин бўлиб тушганида отамнинг тутқаноқ касали борлигини билмаган экан. Акамдан кейин мен дунёга келганман. Амакимнинг ўғли Сардор билан кетма-кет туғилганмиз. Биз туғилган йилимиз бобом вафот этган экан.

У вақтлар отам бизни яхши кўрарди. Ақли хуши жойида бўлган бўлса керак.

Негадир бувим бизни ёқтирмасди. Исмим билан чақирмас, шумқадам дерди.

Ҳамма болалар байрамларни яхши кўради. Мен эса байрам бўлишини хоҳламасдим. Сабаби, байрам кунлари бувимнинг чакаги тинмасди. Онамга озор берарди.

– Бугун овсинингизникидан тоғора келади. Сизникилар тоғора нима эканлигини билмайдия. Уят ҳам йўқ. Тавба...

Онам елкасини қисганча уй ишларини қилиб юраверади. Онам мактабда фаррош бўлиб ишларди. Ишдан келиб ҳам тиним билмасди. Амакимнинг хотини кун бўйи уйда бўлса ҳам, қўлини совуқ сувга уришни хоҳламасди.

Борган сари отамнинг аҳволи ёмонлашиб борарди. Бир ерга тикилиб ўтирар, тутқаноқ тутиши кўпайиб кетганди. Бувимнинг гапига кириб, онамни кўп урарди.

Мен мактабга чиққан йили, бизга ер беришди. Аммо, уй қуришга отамнинг пули ҳам, кучи ҳам йўқ эди.

Эртасига мактабга чиқадиган куни ҳаяжондан юрагим қаттиқ ураётган эди. Онам  менга мактаб формаси тикиб берди. Акам ўтган йилги мактаб формасини киядиган бўлди.

Эрталаб кийиниб ҳовлига чиқдик. Янги, қимматбаҳо костюм-шим кийиб олган Садорга тикилиб қолдик. Келинойим ўғлининг атрофида гирдикапалак эди. Сўрида ўтирган бувим шанғиллади.

–   Вой, бувисининг полвон ўғли. Мактабга чиқса ўзим ўргилай-да. Ол, болам. Мана бу пулга тушлик қиласан.  Даданг мактабга ташлаб қўйсин. Онанг бориб олиб келади.

Онам дастухондан иккита кичкина нон бўлагини олиб қоғозга ўради-да, бизнинг сумкамизга солиб қўйди. Шошилиб амаким машинасини ўт олдирди. Келинойим Сардорни машинага ўтқазди. Қарсиллатиб эшикни ёпди. Онам ҳам, биз ҳам ўша мактабга кетардик. Амаким юринглар олиб кетаман демади. Учинчи синфга бораётган акам онамга қаради.

– Аяжон, катта бўлсам ўзим сизни машинада олиб юраман.

Онам кўзида ёш билан жилмайиб бизни қучоқлади.

– Мен бу тақдирга кўндим. Лекин, сизларни ўқитаман. Ҳали катта одам бўласизлар. Бизга ҳақсизлик қилганларга, бизни хорлаганларга билимингиз ва яхши амалларингиз билан жавоб берасизлар. Буни унутманглар. Хўпми?

Биз бош ирғаб қўйдик.

 Сардор бизни фаррошнинг боласи деб камситар, бувим унга қўшилиб куларди. Бир куни мактабдан келсам, сўрида мен яхши кўрган обиноввот қовун турган экан. Югуриб бориб ҳидладим. Бирам маззаки. Кейин қўлимга олмоқчи бўлдим. Қовун сирғалиб ерга тушди. Иккига бўлиниб кетди. Қўрққанимдан бақириб юбордим. Уйдан бувим чиқди. Ховлини бошига кўтариб бақирди.

– Ҳа, шумқадам. Намунча очкўзсан?  Сабр қилсанг сўйганимизда заҳрингга ердинг.

Кейин келинойимга буюрди.

– Олинг. Чиройли қилиб кесиб музлатгичга солиб қўйинг. Олдидан озгина кесиб, ановингга беринг. Киннаси кириб бир нима бўлиб қолмайлик.

Келинойим қовунни эзилиб кетган жойидан кесиб итга ташлагандек ёнимга  қўйди. Дарсдан қайтиб бизни кузатаётган акам ёнимга келди.

–  Орзу, юр. Дарсимизни қиламиз. Қовун емасак хеч нарса қилмайди.

Бувим акамга заҳрини сочди.

– Ў, шоханшоҳни боласи. Онасига ўхшаб, отдан тушса ҳам, эгардан тушмайди.

Кейин қовунни олдида, сўрида сўлаги оқиб, бир нуқтага тикилиб ўтирган отамнинг ёнига қўйди.

Бироздан кейин онам ишдан қайтди. Маош олган экан. Паст овозда бувимга ялинганини эшитдим.

– Ая, маошимга секин-секин қурилиш ашёларини олишни бошлайлик. Болалар ҳам катта бўлиб қолди.

– Ҳой келин. Кичкинам дардисар акасини боқсинми ёки сизни ва итваччаларингизними?  Ейиш-ичишингиз нима бўлади?  Уйингиздагилардан бир тийинлик фойда бўлмаса.

Онам уйга кириб йиғлаб юборди. Акам билан югуриб бориб уни қучоқладик.

Кечқурунлари акам менга эртак ўқиб берарди. Мен тўхтамай савол берардим.

– Ака, ялмоғиз кампир ёмонми?

–  Ҳа, ёмон.

– Бувимга ўҳшаганми?

–  Жим. Эшитиб қолади.

Негадир, отамнинг ўлими менга унча таъсир   қилмади. Чунки, у ҳаётимизда йўқдек эди.

Бир куни онам қўлида оғиргина тугун билан кириб келди. Сўрида ўтирган бувим ҳайрон бўлиб сўради.

–  Нима бу?

–  Мато. Буюртма олдим. Ишдан кейин тикаман. Қанча кўп чойшаб тиксам шунча яхши.

–  Ҳа...  Эсимдан чиқибди. Онангиз қилган эски тикув машинангиз бор эдия. Лекин, оёғингизда айлантиринг. Ток кетмасин.

–  Хўп.

Онам озиб-тўзиб кетди. Ишдан чарчаб келади, кир ювади, овқат қилади. Кейин ярим кечагача буюртма тикади.  Акам олтинчи, мен учинчи синфга бораётган эдик. Тоғаларим пулдан ёрдам бера олмаса ҳам, уйимизни уста ишлатмай ўзлари кўтариб беришди. Онам қишгача кўчиб ўтиш пайида эди. Бувим ҳозир кўчмайсизлар деб туриб олди.

– Ая, сизларга юк бўлмайлик.

–  Кўчсангиз ҳам боламнинг нафақасини сизга бермайман.

–  Майли, ая. Менинг маошим етади.

Ўшанда тушунмаган эканман. Давлат бизга боқувчисини йўқотганлиги учун нафақа берар экан.

Чала битган уйга кўчиб чиқдик. Рўзғоримизга барака кириб қолди. Онам маошини олади. Буюртма тикади. Қўшни амаки акамга иссиқхона қилишни ўргатди. Ҳатто, ўзи иссиқхонасини янгилаганда, акамга эскиларини берди. Энди биз ҳам тинмай ишлай бошладик. Уч йил деганда иссиқхонадан мўмай даромад кела бошлади. Шу пайтгача бир маротаба ҳолимизни сўрамаган бувим, Сардорни юборишни бошлади. Қиш кунлари бодринг, помидор, кўкатларни қизғанмасди онам.

Йиллар бизнинг фойдамизга ишлади. Акам олийгоҳга кирди. Машина сотиб олди. Иссиқхонани кенгайтирди. Онам ишдан бўшади. Уйимизда кичкина тикув цехи очди. Махалла аёлларини иш билан таъминлади.

Бу орада амаким наркотикага аралишиб қамалиб кетди. Бу йил олийгоҳни иккинчи курсида, яхши оилага келин бўлдим. Бувим касал экан. Тўйимга келмади. Келмагани яхши бўлди. Унга нисбатан юрагимда нафратдан бошқа хеч нарса йўқ.

Кеча қўшни дугонам гапириб қолди.

– Орзу, кеча бувингларникида жанжал бўлди. Маҳалла одамлари йиғилди. Сардор ичиб келиб бувингни урибди.

– Менга нима?  Ўзи пиширган ош. Бири ўлиб бири қолсин.

Бугун уйимга келадиган куним эди. Турмуш ўртоғим олиб келиб қўйдилар. Дарвоза очиқ экан. Шинам ҳовлимиз гулларга бурканган. Замонавий иссиқхонани томи очиб қўйилган. Онамни чақирдим. Бирданига сўрида ўтирган бувимга кўзим тушди. Тошдек қотиб қолдим. Онам қучоғини очиб қаршимга чиқди.

–  Гўзал қизим, келдингми?  Соғиниб кетдим-ку.

–  Ая, уни нега уйга олдингиз?

–  Секин, болам. Уят бўладия.

Кўчага отилиб чиқдим. Йиғлаб анҳор бўйига келдим. Қанча ўтирганимни билмайман. Акам келди.

–  Орзу, шу ерда бўлсанг керак деб ўйлагандим. Қани, юр. Обиноввот олиб келдим. Нима егинг келяпти?  Нима олиб келай?

–  Ҳеч нима.  Бувимни уйдан қувиб юборинг.

– Менга ҳам бизникига келгани ёқмайди. Аямга йўқ дея олмадим. Орзу, аямга сўз бергандик. Эсингдадир. Қўявер, у ёмон бўлса, биз ҳам ёмон бўлмайлик. Арзандаларининг қўлида хор бўлгани етар. Биз ҳам туртиб нима барака топамиз.

– Ака, бораверинг. Бирпасдан кейин бораман...

Қадрдоним, бу мактуб бугун мессенжер саҳифамга келди. Орзу нима қилишимни маслаҳат берасиз деб сўрабди. Шундай жавоб бердим.  

«Орзу, гўзал қизим. Аллоҳ бизнинг қанчалаб гуноҳларимизни кечиради. Биз унинг қули, бандаси бўлиб бир-биримизни кечирмасак бўлмаса керак.

Онангизни жаннат ҳовлисини супураётган оппоқ либосли фариштага ўхшатдим. Сиз ҳам у савоблардан бебаҳра қолманг», деган бўлардим.

Сабо Маруфжонованинг facebook саҳифасидан олинди